W Niemczech nie ma jednolitego systemu szkolnictwa obowiązującego w całym kraju. Każdy z rządów 16 krajów (landów) ma prawo organizować szkolnictwo trochę inaczej.
Mimo różnic w organizacji oświaty dzieci w całych Niemczech zaczynają chodzić do szkoły od szóstego roku życia. Obowiązek szkolny wynosi na ogół dziewięć lat. Wyjątkiem są Berlin, Brandenburgia, Brema i Nadrenia Północna-Westfalia, gdzie obejmuje dziesięć lat nauki. Uczniów w zasadzie obowiązuje rejonizacja, ale rodzice mają prawo wystąpić o przyjęcie dziecka do innej szkoły niż lokalna.
Szkoła podstawowa (Grundschule) trwa cztery lata (wyjątkiem jest Berlin i Brandenburgia, gdzie trwa sześć). Nauka obejmuje język niemiecki, podstawy matematyki i obsługi komputerów, edukację estetyczną, kulturę fizyczną, w wielu krajach religię i języki obce nauczane jako przedmiot nadobowiązkowy oraz międzyprzedmiotowe zajęcia obejmujące elementy kultury zdrowotnej, ochrony środowiska, przyrody, wiedzy obywatelskiej, regionalnej i wiedzy o Unii Europejskiej. Uczniowie w pierwszych dwóch latach nauki oceniani są wyłącznie opisowo, w dwóch następnych - zależnie od kraju - opisowo lub za pomocą cyfr od 1 (bardzo dobrze) do 6 (bardzo słabo).
Edukacja ponadpodstawowa niższego szczebla - zróżnicowana w poszczególnych landach - na ogół obejmuje sześć lat nauki ogólnokształcącej (gimnazja) lub związanej z przygotowaniem do zawodu (pozostałe typy szkół). Uczeń kończący tę szkołę w niektórych landach musi zdać ogólnokrajowy egzamin państwowy, w innych otrzymuje dyplom zawierający wyniki z ostatniego roku nauki.
Nauka na wyższym szczeblu szkolnictwa ponadpodstawowego trwa trzy lata i kończy się egzaminem. Wyjątkiem są gimnazja, które obejmują uczniów od 5. do 13. roku nauki (czyli łącznie poziom niższej i wyższej szkoły średniej). Tylko w Turyngii i Saksonii, a ostatnio w Berlinie i Brandenburgii, nauka w tego typu szkołach trwa rok krócej. Uczniowie kończą gimnazjum matura w klasie 12.
Wyższa szkoła średnia (lub ostatnie trzy lata nauki w gimnazjum) dzieli się na dwa cykle. Pierwszy rok nauki jest rokiem przygotowawczym, w następnych dwóch nauka jest profilowana, zależnie od indywidualnych preferencji uczniów, w zakresie trzech głównych grup przedmiotów: języki, literatura i sztuka, nauki społeczne, matematyka, nauki przyrodnicze i technologia.
Uczeń jest obowiązany wybrać przedmioty z każdej z tych grup oraz musi uczestniczyć w lekcjach kultury fizycznej i religii (jeżeli jest obowiązkowa w danym landzie). Również język niemiecki, matematyka i język obcy są konieczne, aby uzyskać na koniec nauki w szkole średniej kwalifikacje pozwalające kontynuować naukę w szkołach wyższych. Nauka w wyższej szkole średniej oraz w gimnazjum kończy się egzaminem maturalnym (Abitur), który zależnie od kraju może być egzaminem przygotowywanym w szkole przez nauczycieli, a może też być egzaminem państwowym, zewnętrznym. Trzeba na nim zdać od trzech do pięciu przedmiotów pisemnie i tyle samo ustnie, w zależności od tradycji danego landu. Z niektórych przedmiotów może być przeprowadzany egzamin zarówno ustny, jak i pisemny. Aby dostać się na studia, uczeń musi uzyskać oceny z trzech podstawowych przedmiotów, czyli z języka niemieckiego, języka obcego i matematyki.
Uczniowie kończący wyższą szkołę średnią o profilu zawodowym oprócz powyższych egzaminów pisemnych zdają egzamin z jednego z przedmiotów zawodowych.
Wstęp na większość kierunków na studiach wyższych jest nieograniczony. Jedynie niektóre kierunki, jak medycyna, weterynaria, stomatologia, architektura, psychologia i studia biznesowe, mają egzaminy wstępne testowe, ponieważ liczba miejsc na tych kierunkach jest centralnie limitowana, a kandydatów na ogół jest więcej niż miejsc.
Rok szkolny zaczyna się po feriach letnich w zależności od landu, pomiędzy lipcem a końcem września. W czasie roku szkolnego jest kilka przerw świątecznych i międzysemestralnych: przerwa z okazji świąt Bożego Narodzenia, Wielkanocy, Zielonych Świątek, oraz przerwa jesienna i zimowa.
poleca:
